Diapodcast De Deshima-reis van Jan Cock Blomhoff en Titia Bergsma
door een roze of heldere bril
Dat deze reis er was geweest was al een tijd redelijk bekend, het is alleen lang veel te romantische naverteld. Het opgedoken, originele verlag uit 1821, te lezen in het boek Brieven uit Deshima, is wel zo boeiend. Deze herfst, 2021, tijdens de Maand van de Geschiedenis en ook nog daarna, dragen we bij met een diapodcast waarbij een spot staat op acht speciale punten uit het authentieke verslag die eerdere onderbelicht waren.
-Op zondag 19 december om 13.00 uur een diapodcast gekoppeld aan Leiden, de stad waar nog zoveel souvenirs ut het oude Deshima te zien zijn, deels meegenomen door Jan Cock Blomhoff en nog veel meer door collega’s uit ander perioden.
Er zij twee versies van de dia-podcast, die onderling een beetje verschillen. De versie Den Haag gaat uit van de stad waar Jan Cock en Titia getrouwd zijn, waar Johannes werd geboren en waar Titia met het zoontje, na terugkomst, in de buurt van haar ouders ging wonen. De versie Utrecht gaat uit van de stad waar Johannes als volwassen man heeft gewoond, toen hij in de Staten van Utrecht zat (de Provinciale Staten).
Klik zondag 6 oktober om 12.00 uur:
HIER voor de versie Den Haag
HIER voor de versie Utrecht
Compacte beschrijving van de geschiedenis
‘Aanteekeningen voor Johannes Cock Blomhoff van hetgeen hem en zijne ouders is overgekomen.’ “Door mij bijéén verzaameld, meerendeels uit de brieven en journaalen door hun aan mij en mijne vrouw afgezonden.”
Met dit boek komt het complete, originele manuscript in het licht met het verslag over de reis, die Jan Cock Blomhoff en Titia Bergsma met hun zoontje Johannes, 200 jaar geleden, maakten naar Deshima bij Nakasaki (en waar ze, herfst 2017, precies 200 jaar gelden verbleven). Daar werd Jan Cock het nieuwe hoofd van de handelspost. Japan had zich al zeer lang afgesloten, het was uniek dat de Nederlanders, als enige Europeanen, welkom waren met deze factory bij Nagasaki. Een bezoek van een gezin was echter beslist tegen de strenge regels in en de onderneming liep niet positief af. Dat wij een kijkje van dichtbij kunnen nemen in hun lange reis en meer kunnen lezen over deze episode in Deshima, is omdat de vader van Titia voor zijn kleinzoon een verslag heeft geschreven, toen deze op zijn 5e bij hem en zijn vrouw achterbleef, nadat zijn moeder aan een ziekte was overleden en zijn vader nog jaren in Deshima zou zijn. Er wordt verteld over de verwikkelingen van Jan Cock en de familie Bergsma onder Napoleon en de teruggewonnen mogelijkheden na de bevrijding, over het dagelijkse leven aan boord met een gezin, maar ook over de technische problemen tijdens de vaart, over het leven van de expats is Batavia, waar ze zich thuis voelen, en hun onbegrip voor de cultuur van Japan. Dit complete verslag toont hun ondernemendheid, hun grote persoonlijk tegenslagen, maar ook hun vooroordelen, wanneer zij, als leden van de gegoede klasse, bijvoorbeeld, zonder twijfels, mensen als slaven kopen. Van belang is dat met deze oude bron een ongepolijste geschiedenis te lezen is, soms heel interessant, soms heel dagelijks, maar in elk geval echt.
Jolien C. Hemmes, auteur
brievenuitdeshima@gmail.com
In 1821 begon (groot)vader Bergsma dit verslag voor Johannes
De eerste druk kwam uit in herfst 2017, precies 200 jaar nadat het gezin voet aan wal zette in Deshima.
De tweede druk (zie hieronder) in het jaar, 2021, precies 200 jaar nadat dat de vader van Titia Bergsma aan dit verslag werkte. Hij schreef dit voor de kleine Johannes na het overlijden van Titia in maart 1821. De jongen was toen 5 jaar oud, en werd opgenomen in het huis van Titia’s ouders. Zijn vader Jan Cock Blomhoff zat immers nog in Deshima. Hij was als baby/peuter mee geweest op de lange reis, maar kon zich er natuurlijk niets of weinig van herinneren. Na de terugreis waren Titia en zoontje weer in Den Haag gaan wonen, waar bovendien ook haar ouders woonden. NB Titia’s oudste zus was vlak daarvoor (ook) met een zoontje net bij de grootouders ingetrokken, nadat ze onverwachts weduwe was geworden. Ziektes sloegen in die tijd, evengoed bij de hogere klassen, hard toe. Vader Bergsma werkte aan het verslag tot eind 1821 en eindigt met hoe het de kleine Johannes dan gaat.
Citaat uit het manuscript in dit boek bij expo Slavernij in het Rijksmuseum
Bij de expositie Slavernij van het Rijksmuseum in Amsterdam hoort/komt ook een tour door het verdere museum, incl. boekje en presentatie online. Dit met aandacht voor 48/77 werken van hen, waarbij dit thema eigenlijk belangrijk is. Daarbij ook een maquette van Deshima, waarbij een uitspraak van Titia Blomhoff wordt geciteerd uit het manuscript gepubliceerd in dit boek Brieven uit Deshima. We zijn verheugd dat we met deze publicatie ook zo wat kunnen bijdragen aan een realistisch beeld van het dagelijks leven van de upperclass toen.
Bij de verwijzing door het Rijksmuseum een kleine kanttekening: Titia Blomhoff deed deze uitspraak al toen het gezinnetje, halverwege de reis, een half jaar in ‘Oost-Indië’ (Indonesie) zat en toen, maar liefst 10 mensen als slaven als huis–en-tuinpersoneel kocht. Aan afbeeldingen op Deshima gemaakt van het gezin, met prive-personeel, blijkt dat ze waarschijnlijk twee van hen hebben meegenomen naar Deshima. Meer zou ook niet logisch geweest zijn, er was op de vestiging al veel (Japans) personeel, en bovendien liet Japan bijna niemand toen. Dehima was geen kolonie, de Japanners gedoogden daar alleen, uit eigen belang, een Nederlandse handelspost op een eiland in de haven. (ook Titia moest, met hun kind, per ommegaande terug, i.e. toen het schip na drie maanden voor lossen en laden, weer terugging. Dit omdat ze Japanners er ook zeker geen settelende gezinnen accepteerden.)
NB Dit manuscript is o.a. juist compleet gepubliceerd en in de vorm van integrale scans (met steeds op de tegenoverliggende pagina de tekst in uitgeschreven vorm en een, net zulke oude, toepasselijke afbeelding, omdat de authentieke tekst eigenlijk nog steeds vrij vlot leest en er zo een zo authentiek en realistisch inkijkje kan geven, ook nog bijzonder omdat het een persoonlijk is. Boeiend is natuurlijk gewoon het inkijkje in zo`n reis maar zeker ook de persoonlijke blik op zulke details als de aanschaf van mensen als slaven. (Het is echt zonde en ook onnodig dat dit verhaal eerder nogal sterk verromantisseerd gebracht werd waarbij bovendien zulke aspecten geheel weggelaten werden.)
(Inmiddels zijn we bezig met een aparte inkijk van mensen als slaven op Deshima.)
To them who are looking from abroad for information about Deshima and/or about Jan Cock and Titia
From several sites we got orders for the book made by people who are doing a project for their study or Phd about Deshima and that with an (extra) focus on Jan Cock Blomhoff and Titia Bergsma.
Surprisingly its seems not such a big problem that the manuscript of Ennius Bergsma and the book with the manuscript are written in Dutch. People have some familymember who speaks Dutch, or have friends with some Dutch roots or are learning Dutch themself. (Off course for others the lanquage is a point. We are open fot opportunity to realise a good translation.)
So a smal introduction in English is a logical extra.
An extra point from our site to give some information in English is that English-speaking (reading) people often get to know about Deshima, the life of the ‘opperhoofden’ (heads of the Dutch trading post overthere) and about Jan Cock Blomhoff and Titia Bergsma by two books who did well in getting interest in the stuff but both also gave a very strange and/or pink-coloured version. That although the real stuff is even for the more consuming-reader attractive and for them who are really interested in history it is a real problem that they are even not made aware off this changes when they read these two books as an important source. A lot original stuff is available, in this book and more, and interesting and even juicy.
So although its not a habit to give negative opinions about the work off others it will be done here tot sake care of this cultural heritage. For me/our family it is in this case also a logical task to pick up.
The book ‘Brieven uit Deshima’ (Letters from Deshima) contains the complete, original manuscript (by scans and with transcription) of the report Titias’s father wrote for her son Johannes, than 5 year old, when he stayed with him and his wive without parents, after Titia passed away and his father still on Deshima. He wrote this report in 1821, the year she passed away.
He wrote it with as base the letters she sended to him/her parents. A lot is quotation. He started it with a very well survey about their life from the moment Titia and Jan Cock met, including the political situation (a logic combination because of Jan Cocks work).
The book also contains an interesting, broad list of sources with nice extra’s from musea with paintings, adresses of their famly’s , info about the political situations Netherland-Deshima through the times, about aspects of such tours by sailship ‘The East’ etc.
The reason I, Jolien Hemmes, took the bringing of this original as a special task: The manuscript was inheritated by my parents. That although there is no bloodline between me and Titia, Jan Cock and Johannes. But Johannes and his wife didn’t got children, she survived him ‘so’ their belonings where left to her family and via a childless male-offspring of them it came, again via a surviving wife, to our family. (By the way, that by accident (almost romantic, long unseen between some bibles), we got no ‘souvenirs’ from Japan or paintings etc.)
My parents discovered the manuscript, in their own bookshelves, when I was grown up (and so my siblings). They told something about it, but not clear. They shared it with an archive because it had become ‘culturel heritage’. I ‘rediscovered’ it in about 2016, busy with tracking my/our own familyhistory.
In the book, as said, I published the manuscript authentiek, complete with scans. This in the first place because I believe in presenting stuff as original as possible, so its as true as possible and next tot hat because it can be a very attractive way. (I’ve done more presentations about other times and places.)
(The name is ‘Brieven uit Deshima’, because my father referred to the manuscript this way. To be fair: ‘Brieven van een reis naar Deshima‘ (‘Brieven from a journey to Deshima’) would have been fitting better.)
About the mentioned two book that give a false view:
1 ‘Titia, the first western woman in Deshima’ bij R. Bersma
When I rediscoverd the manuscript and read about Deshima (for the first time, a bit surprisingly), I had no specific plans. But: I was very unhappily suprised when I saw after a while that someone wrote a very-pink-coloured version, based on this manuscript, off the journey. The pink version is published in Dutch and in English: ‘Titia, the first western woman in Deshima’ bij R. Bersma.
-As an example of the pinkcolouring: Bersma describes the moment that the Blomhoff/Bergsma-couple where in Batavia buying 11 people as slaves as a moment that they where looking for staff. That Titia wrote her father also in a very negative way about them, that she needed so many slaves because they where so lasy, is skipped. —-He makes much more of such turnarounds and lardated everything with a false sentimental colour.
-Also the fact that their action brought the local autorithy is a ‘splits’ what cost him his position and, almost for sure, his life, is skipped by this auteur. That even although Titia’s father is clearly writing about is.
-Also the tittle of the book is wrong in a very, dicriminating way. Jan Cock and Titia traveled with Johannes and with a nurse who was really from The Haque (The Netherlands). That they hired someone to breastfeed their baby is already something, but to deny nowadays that this woman and Titia where two western woman arriving at the same time on Deshima, and staying there for the same period is ashaming.
(-By the way: that the name of this author is almost the same as Titia’s familyname (Bersma versus Bergsma) is not by incident. His inpiration to publish about her, he wrotes himself, and, probabibly, the reason to write in this pink way, is out of the hope to be in some way family of her.)
-About the rare easy way even serious party’s accepted the pink book criticless.
Their where serious people who saw that the book of Bersma was ‘not objective’ or called it ‘hybride’ but a lot of journalist, a lot off librarys (also from university’s and archives) and even reseachers at some musea embraced the sentimental version. This although even a bit critical reading gave a lot of warnings. No one looked for the original sources. In the recent year 2021, when ‘Brieven uit Deshima’ there where even people knowing this original who still prefere embracing the romantic version of ‘poor Titia’ in this year she was 200 years dead. (And off course she was sorry in different ways but she was not at all inoccent).
I’m very happy that the Rijksmuseum Amsterdam in their big exposition ‘Slavernij’ (2021) and the tour in the musea that puts spots at works that show ‘en passant’ the using of people as slaves, quoted Titia’s negative words from my book/the manuscript in their special textplate for their maquette of Deshima.
The wrong way of presentng Deshima has extra influence because now old (and new) colonialism gets slavery gets a lot off attention, also Deshima gets here extra attention that because it is (almost) the only the only old Dutch trading place in The East where The Netherlands, in general, don’t have to be ashamed off. This because Deshima was only a trading post and the Dutch were only allowed by the Japanese to be their.
2 ‘The thousand autumns of Jacob Zoete’ of David Mitchell.
The other book that gives a, totaly senseless, far antasized version of the life of a head of Deshima, and even got flattering prices, is ‘The thousand autumns of Jacob Zoete’ of David Mitchell.
Mitchell explained that his reshaping would have been necessary because the true would be to boring. But the true stories about the heads of Deshima are at least as juicy! And much more interesting because they are true! (And was also than availible with a bit serious research.)
Contact[-option for researchers
People who are doing a project on Deshima: in principe its welcome to mail via brievenuitdeshima@gmail.com That is because I’m (off course) interested and also because I really like to preserve, as well as possible, the good versions of what is to be known about them and history in general.
As everybody hopeful knows nowadays: be critical when searching for information via wikipedidia. In the book BuD a realy rich list of links to extra info is give also with books with wel brought other original information and other interesting sources.
Excuse for spelling- and grammatical mistakes in this English tekst.
So far, you’re sincerely,
Jolien C. Hemmes